Bilgi, her akıllı kararın, her büyük fikrin, her başarılı stratejinin motorudur, ama tüm bilgiler aynı şekilde çalışmaz. Bazen, sözlüğe yazılan adım adım süreçtir. Diğer zamanlarda, en deneyimli insanlarınızın masaya getirdiği içgüdüdür.

Organizasyonunuzda bilginin farklı şekillerde nasıl ortaya çıkabileceğini anladığınızda, boşlukları tespit edebilir, işbirliğini güçlendirebilir ve ekibinizin ne bildiğinin tam gücüne erişebilirsiniz. Bu kılavuzda, 16 bilgi türünü açık örnekler ile inceleyeceğiz ve bu içgörünün işletmenizin daha akıllı, daha hızlı ve daha iyi çalışmasına nasıl yardımcı olabileceğini göstereceğiz.

Bilgi Türleri Nelerdir?

1. Açık bilgi
2. Belirsiz bilgi
3. Belirsiz bilgi
4. Prosedürel bilgi
5. Deklaratif bilgi
6. A posteriori bilgi (ayrıca deneysel bilgi olarak da bilinir)
7. A priori bilgi
8. Kurumsal bilgi
9. Dağınık bilgi
10. Uzman bilgi
11. Kavramsal bilgi
12. Metakognitif bilgi
13. Gömülü bilgi
14. Alan bilgisi (ayrıca uzmanlaşmış bilgi olarak da bilinir)
15. Stratejik bilgi
16. Kendi bilgisi

Bilgi Nedir? (Tanım)

Bilgi, deneyim, eğitim, akıl yürütme veya keşif ile elde edilen bilgi, beceri ve anlayışı ifade eder. 

Veri ve gerçeklerden öte, bilgi bireylere ve organizasyonlara bilinçli kararlar vermelerini, problemleri çözmelerini ve etkili bir şekilde harekete geçmelerini sağlayan içgörüleri temsil eder.

Bilgi İçin Başka Bir Kelime Nedir?

Bilgi için ortak eşanlamlılar arasında anlayış, uzmanlık, farkındalık, içgörü, bilgelik ve beceri bulunmaktadır. 

Bu kelimelerin her biri kendi ince nüanslarına sahip olmasına rağmen, tümü bilgi, beceri veya deneyime sahip olma fikri ile ilgilidir. Bir iş bağlamında, "uzmanlık" veya "beceri" gibi terimler genellikle uygulamalı bilgiyi vurgularken, "içgörü" ve "bilgelik" daha derin analiz ve değerlendirmeyi önerir.

Bilgi Örnekleri

Bilgi, basit gerçeklerden karmaşık problem çözme yeteneklerine kadar geniş bir anlayışlar, beceriler ve içgörüler yelpazesini kapsar. Bisiklet sürmeyi bilmek, tarihsel olayların sebeplerini hatırlamak, bilimsel teorileri anlamak veya bir müzik enstrümanını ustalıkla çalmak dahil birçok şekilde bilgi edinmek mümkündür. Bilgi birçok biçim alabilir:

• Bildirişimci bilgi — bir ülkenin başkenti veya bir oyunun kuralları gibi gerçekleri bilmek.
  
  
• Yapılandırmalı bilgi — ekmek yapmayı bilmek veya cebir denklemi çözmek gibi görevleri nasıl gerçekleştireceğini bilmek.
  
  
• Kavramsal bilgi — ekosistemlerin nasıl işlediği veya belirli iş stratejilerinin neden çalıştığı gibi fikirler arasındaki ilişkileri anlamak.
  
  
• Duyuşsal bilgi — sezgi, içgüdüler ve deneyime dayalı bilgi gibi, bir kalabalık içinde tanıdık bir yüzü tanıma veya bir karar verme anının doğru zamanını hissetme.
  
  

Çalışma, gözlem veya pratik yoluyla öğrenilen olursa olsun, bilgi dünyada nasıl hareket ettiğimizi, problemleri nasıl çözdüğümüzü ve diğerleriyle fikirler paylaştığımızı şekillendirir.

Bilginin 16 Türü

Bilgi birçok biçimde gelir—bazıları kolayca paylaşılır, diğerleri zor kaydedilir. İşte 16 temel bilgi türünün ayrıntılarıyla çözümlendiği 2025 için en iyi 16 ChatGPT uygulaması.

Açıklayıcı Bilgi

Açıklayıcı bilgi, kolayca anlatılabilir, yazılabilir, kodlanabilir ve paylaşılabilir. Dil, belgeler veya diğer resmi araçlarla insanlar arasında kolayca aktarılabilecek bilgi türüdür.

Yapılandırılmış ve kaydedildiği için açıklayıcı bilgi, eğitim programlarının, standart işletme prosedürlerinin ve akademik araştırmaların temelini oluşturur. Kurumlar genellikle tutarlılık sağlamak, kurumsal hafızayı korumak ve en iyi uygulamaları ekipler ve lokasyonlar arasında ölçeklendirmek için açıklayıcı bilgiye güvenirler.

Açıklayıcı bilgi örnekleri:

• El kitapları ve kılavuzlar
• Akademik makaleler
• Veritabanları
• Eğitim materyalleri

Açıklayıcı bilginin ana özellikleri:

• Sistemli
• Belgelemesi ve iletişimi kolay
• Genellikle metin, diyagramlar veya formüller gibi biçimlerde yapılandırılmış

Örtülü Bilgi

Örtülü bilgi, resmi olarak belgelenmemiş ancak yakalanan ve paylaşılan hâle getirilebilecek olan bilgidir. Genellikle günlük alışkanlıklarda, gayri resmi uygulamalarda ve insanların birlikte çalışma şeklini yönlendiren yazılı olmayan kurallarda yaşar.

Örtülü bilgiyi yüzeye çıkarmak, organizasyonların boşlukları ve işlemleri kodlamak için fırsatlar ve farkındalık oluşturmaya yardımcı olur.

Kapalı bilginin örnekleri:

• Yazılı olmayan iş akışları
• İstemsizce paylaşılan ipuçları
• Dahili araçların tercih edilen kullanım şekilleri

Örtük bilginin önemli özellikleri:

• Henüz resmi olarak kodlanmamış
• Gözlemleme veya konuşma yoluyla transfer edilebilir
• Genellikle rutinlerin içine gömülüdür

Örtük Bilgi

Örtük bilgi kişisel, tecrübe temelli bilgidir ve ifade edilmesi veya belgelenmesi zordur. Genellikle zamanla uygulama ve sezgisel yolla geliştirilir, resmi talimatlardan ziyade.

Örtük bilginin zor ifade edilmesi nedeniyle genellikle mentorluk, koçluk ve doğrudan gözlem yoluyla yayılır.

Örtük bilgi örnekleri:

• Bir tasarımcının düzenler konusundaki içgüdüsü
• Bir liderin müzakere zamanlaması
• Bir şefin lezzet dengesi

Örtük bilginin temel özellikleri:

• İfadesi zor
• Deneyim ile kazanılan
• Mentorluk yoluyla paylaşılan

Prosedürel Bilgi

Prosedürel bilgi, belirli görevleri veya süreçleri nasıl gerçekleştireceğini bilmeyi içerir. Tekrarlayan görevlerde tutarlılık sağlayan adım adım talimatları içerir. Prosedürel bilgi, operasyonel verimlilik için kritiktir ve hataları ve eğitim süresini en aza indirir.

Prosedürel bilgi örnekleri:

• Yeni işe alımları başlatma
• Yazılım yapılandırma
• Müşteri sorunlarını çözme

Prosedürel bilginin önemli özellikleri:

• Eyleme odaklı
• Adım adım talimatlarla belgelenmiş
• Tutarlı yürütme sağlar

Bildirgesel Bilgi

Bildirgesel bilgi "neyin doğru olduğu" hakkında gerçek bilgidir. Bu, veri, gerçekler ve dünya hakkında genel bilgiler gibi açık bir şekilde belirtilebilecek bilgileri ifade eder. Bildirgesel bilgi, karmaşık kavramlar ve süreçleri anlama temeli oluşturur.

Bildirgesel bilgi örnekleri:

• Misyon ifadeleri
• Pazar payı verileri
• Uygunluk gereksinimleri

Deklaratif bilginin ana özellikleri:

• Gerçeklere dayalı
• Zaman içinde sabit
• Kolayca iletişim kurulabilecek

A Posteriori Bilgi (Ampirik Bilgi)

A posteriori bilgi deneyim, gözlem veya deneyim yoluyla elde edilir. Bu tür bilgi ampirik doğada olup, sonuçlar çıkarmak için veri ve gerçek dünya kanıtlarına dayanır. Bilimsel araştırma, test ve veri odaklı karar verme için esastır.

A posteriori bilgi örnekleri:

• Test yoluyla ROI öğrenimi
• Müşteri davranışlarını gözlemlemek
• Sonuçları ölçmek

A posteriori bilginin ana özellikleri:

• Deneyimden türetilmiş
• Ampirik ve ölçülebilir
• Veri odaklı kararları destekler

A Priori Bilgi

A priori bilgi deneyimden bağımsız olarak var olan, mantıksal düşünce veya mantığa dayanan bilgidir. Bu tür bilgi, matematiksel gerçekleri, mantıksal çıkarımları ve evrensel prensipleri içerir ve doğrulanması için ampirik kanıtlara ihtiyaç duymaz. A priori bilgi, birçok teorik model ve çerçevenin temelini oluşturur.

A Priori Bilgi Örnekleri:

• Matematiksel gerçekler
• Mantıksal çıkarımlar
• Temel prensipler

A Priori Bilginin Ana Özellikleri:

• Gözlem olmaksızın gerekçelidir
• Mantığa dayanır
• Çerçevelere temel oluşturur

Kurumsal Bilgi

Kurumsal bilgi, bir kuruluşun tarihçesi, kültürü ve süreçleriyle ilgili özeldir. Organizasyonunuzu zaman içinde şekillendiren kolektif deneyimler, gelenekler ve bilgi birikimini içerir. Kritik içgörülerin kaybolmasını önlerken kilit çalışanlar ayrıldığında korporatif bilginin saklanması önemlidir.

Kurumsal bilgi örnekleri:

• Politika kökenleri
• Kararların geçmişi
• Geçmiş başarıların farkındalığı

Kurumsal bilgi ana özellikleri:

• Organizasyon specifik
• Resmi veya gayri resmi
• Genellikle kıdemli çalışanlarda bulunur

Dağınık Bilgi

Dağınık bilgi, birçok birey veya departman arasında yayılan bilgidir. Genellikle organizasyonun farklı uzmanlık alanlarında bulunan bölgelerde yer alır, bu da bilgiye kasıtlı işbirliği olmadan ulaşmayı zorlaştırır. Dağınık bilgiyi kullanmak, karar verme sürecini iyileştirir ve yeniliği teşvik eder.

Dağınık bilgi örnekleri:

• Bölgesel satış içgörüleri
• Ekipler arasındaki teknik bilgi
• Finansal tahsisler

Dağınık bilgi ana özellikleri:

• Ekipler arasında dağıtılmış
• Merkezileştirmesi zor
• İşbirliği yoluyla ortaya çıkar

Uzmanlık Bilgisi

Uzman bilgi, belirli bir alanda derinleşmiş özel anlayıştır. Yıllarca uygulama, resmi eğitim ve gerçek dünya deneyimi yoluyla geliştirilir. Uzman bilgi, genellikle bir kuruluş içinde inovasyon, liderlik ve stratejik yönlendirmenin kaynağıdır.

Uzman bilginin örnekleri:

• Yazılım mimarisi
• Düzenleyici uyumluluk
• SEO en iyi uygulamaları

Uzman bilginin ana özellikleri:

• Uzmanlaşmış
• Deneyim aracılığıyla kazanılan
• Liderlik kaynağı

Kavramsal Bilgi

Kavramsal bilgi, prensipleri, modelleri ve fikirler arasındaki ilişkileri anlamayı içerir. “Neden”i süreçler ve kararlar arkasında bağlayarak bireylerin gerçekleri ve prosedürleri geniş bir çerçeve içinde bağlamalarını sağlar. Kavramsal bilgi, problem çözme, eleştirel düşünme ve stratejik planlama için önemlidir.

Kavramsal bilginin örnekleri:

• İş modelleri
• Stratejik çerçeveler
• Bilimsel teoriler

Kavramsal bilginin temel özellikleri:

• Nedeni açıklar
• Sistemler ve çerçevelere odaklanır
• Mantığı destekler

Metakognitif Bilgi

Meta kognitif bilgi, kendi öğrenme süreçlerinin ve stratejilerinin farkındalığını içerir. En iyi şekilde nasıl öğrendiğinizi anlamayı, bilgi eksikliklerinizi fark etmeyi ve etkili öğrenme tekniklerini uygulamayı içerir. Meta kognitif bilgi, adapte olmayı ve ömür boyu öğrenmeyi arttırır.

Meta kognitif bilgi örnekleri:

• Etkili çalışma yöntemlerini bilmek
• Bilgi açıklarını tanımak
• Performansı değerlendirmek

Meta kognitif bilgi temel özellikleri:

• Öz farkındalık
• Adapte olmayı destekler
• Öğrenme için temel öneme sahiptir

Gömülü Bilgi

Gömülü bilgi, sistemlere, ürünlere veya süreçlere dahil edilmiş bilgidir. Genellikle araçlar, teknolojiler ve iş akışları içinde işletilebilir, kendisini altyapıdan ayırmayı zor hale getirir. Gömülü bilgi, tekrarlanan faaliyetlerde tutarlılık ve verimlilik sağlar.

Gömülü bilgi örnekleri:

• Otomatik iş akışları
• Gömülü kalite kontrol
• Tasarım şartnameleri

Gömülü bilgi temel özellikleri:

• Kurumsal altyapının bir parçası
• Sistemden ayrılmayı zorlaştırır
• İşletilebilir

Alan Bilgisi (Uzmanlık Bilgisi)

Alan bilgisi, belirli bir alan veya disiplin konusunda uzmanlık gerektirir. Terimler, en iyi uygulamalar ve disipline özgü metodolojileri içerir. Alan bilgisi, uzmanlaşmış bağlamlarda bilgiye dayalı karar verme ve etkili problem çözme için kritiktir.

Alan bilgisi örnekleri:

• Sağlık politikası
• Finansal modelleme
• Dijital pazarlama

Alan bilgisi anahtar özellikleri:

• Alan özgü
• Bilgilendirilmiş kararlar için kritik
• Sürekli öğrenme gerektirir

Stratejik Bilgi

Stratejik bilgi karar verme ve planlama sürecini yönlendirir. Uzun vadeli hedefleri, rekabetçi manzarayı ve pazar dinamiklerini anlamayı içerir. Stratejik bilgi, organizasyonların girişimleri önceliklendirmesine, kaynakları tahsis etmesine ve değişikliklere etkili bir şekilde yanıt vermesine yardımcı olur.

Stratejik bilginin örnekleri:

• Rekabetçi içgörüler
• Büyüme stratejileri
• Pazar konumlandırması

Stratejik bilgi anahtar özellikleri:

• Geleceğe yönelik
• Planlamayı destekler
• Rekabetçi avantajı güçlendirir

Kendine Bilgi

Kendi bilgisi, kendi güçlü ve zayıf yanlarını ve öğrenme tercihlerini anlamayı içerir. Kişisel büyümeyi, duygusal zekayı ve etkili liderliği teşvik eder. Kendi bilgisi, bireylerin eylem ve hedefleri hakkında bilinçli kararlar vermelerini sağlar.

Bireysel bilgi örnekleri:

• Kişisel liderlik tarzını bilme
• Stres tetikleyicilerini tanıma
• Motivasyon faktörlerini anlama

Kendi bilgi türlerinin önemli özellikleri:

• Kişisel
• Yansıtıcı
• Etkililik ve refahı artırır

Farklı Bilgi Türlerinin Uygulanması

Tüm bilgi aynı amaca hizmet etmez - ama her türün işinize nasıl destek olduğunu anlarsanız, doğru bilgileri en çok önemli olduğu yerde uygulayabilirsiniz.

Eğer amacınız takımınızı uyumlu ve tutarlı tutmaktır, o zaman açık, prosedürel, beyan edici ve kurumsal bilgi anahtardır. Eğer yeniliği ve derin uzmanlığı teşvik etmeye odaklanıyorsanız, fark yaratan daha zor yakalanan bilgiye odaklanmalısınız.

Tasfiyat, kapalı bilgi, uzman ve kavramsal bilgi genellikle en deneyimli insanlarınızın zihinlerinde yaşar. Bilge, örtük, uzman ve kavramsal bilgi genellikle en deneyimli kişilerinizin zihninde bulunur. Mentörlük, düşünceli konuşmalar ve doğru sistemleri kullanarak bu bilgileri paylaşmak, fikirlerin akışını sağlar ve uzmanlığın kulübelerde sıkışıp kalmasını önler.

Hızlı daha akıllı kararlar almak için, stratejik, dağınık ve alan bilgisi gizli silahlarınızdır. Bu tür bilgiler, pazar içgörüleri ile uzmanlık ve saha gerçeklikleri arasındaki bağlantıları oluşturarak ekiplerinize doğru yönde hızlı ve güvenli bir şekilde hareket etmelerine yardımcı olur.

Büyümeyi ve uyum sağlamayı desteklemek için, meta-bilişsel, bireysel ve gömülü bilgi devreye girer. En iyi öğrenme yöntemlerini anlamanız, sistemlerinizdeki boşlukları tanımlamanız veya bilgiyi doğrudan araçlarınıza ve iş akışlarınıza entegre etmeniz gerektiğinde, bu tür bilgiler organizasyonunuza esnek ve geleceğe hazır kalmak için yardımcı olur.

Bu bilgi türlerinin oynadığı farklı rolleri anlayarak, bilgi paylaşım çabalarınızı etkisi en büyük olacak şekilde odaklayabilir ve ekibinizin daha akıllı çalışması için ihtiyaç duydukları şeyin olduğundan emin olabilirsiniz.

Bilgi Edinimi Nedir?

Bilgi edinimi, deneyim, eğitim, gözlem veya resmi eğitim yoluyla öğrenme, toplama ve geliştirme sürecini ifade eder. Bu, yeni bilgiler toplamayı ve mevcut anlayışı geliştirmeyi içerir, becerileri, karar vermeyi ve yeniliği iyileştirmek için.

Edinim yalnızca gerçekleri toplamakla ilgili değildir. İnsanların daha iyi kararlar vermesine, problemleri daha hızlı çözmelerine ve değişime uyum sağlamalarına yardımcı olan anlayışı geliştirmekle ilgilidir.

Bilgi ediniminin temel özellikleri

Sürekli ve evrimli:
Bilgi edinimi bir defalık bir görev değildir. Öğrenme, sorgulama ve zamanla gelişme sürekli bir süreçtir.

Deneyim ve eğitimle yapılandırılmış:
Öğrenme, elden çıkarma veya belgelerden çok, pratik deneyimle gerçekleşmektedir. En iyi bilgi stratejileri her ikisini tanır ve kullanır.

Aktif, pasif değil:
Gerçek edinim katılım gerektirir. Sadece okumak veya dinlemek değil, bunu uygulamak, test etmek ve öğrenilenleri içselleştirmek anlamına gelir.

Yansıma ve geri besleme ile oluşturulmuş:
Bireysel öğrenme veya kurumsal bilgi oluşturmanın, yansıma ve geri besleme döngüleri, bilginin doğru, ilgili ve sürekli olarak gelişmesine yardımcı olur.

Problem çözümüne odaklanmış:
Bilgi ediniminin nihai amacı eylemdir. İnsanlara zorlukları ele almak ve bilinçli seçimler yapmaları için ihtiyaç duydukları içgörüleri sağlar.

Bilgi Ediniminin Örnekleri

Resmi eğitim ve eğitim:
Onboarding programları, sertifikalar, atölyeler ve temel veya uzman beceriler geliştiren kurslar.

Mentörlük ve koçluk:
Deneyimli ekip üyelerinden yeni olanlara elden tutmak ve paylaşılan deneyim aracılığıyla bilgi aktarmak.

Yaparak öğrenme:
Projelerden, deneylerden ve günlük problem çözümünden doğru bilgiler kazanmak.

Bilgi paylaşımı ve belgeleme:
Wikiler, playboook'lar veya paylaşılan kaynaklar aracılığıyla öğrenilenleri yakalamak ve diğerlerinin bu bilgiden faydalanmasına olanak tanımak.

Veri analizi ve araştırma:
Gözlemleri, müşteri geri bildirimlerini veya analizleri harekete geçirilebilir içgörülere dönüştürmek ve strateji ve karar verme süreçlerine rehberlik etmek.

Kendinden yönlendirilen öğrenme:
Yeni konuları keşfetmek, okumak, web seminerlerine katılmak veya çevrimiçi kaynaklar kullanarak bilgi boşluklarını doldurmak.

Bilgi Yönetimi Nasıl Yönetilir

Bilgi yönetimi, insanların bilgiye erişimini sağlama ve kullanma sürecidir. Etkili bilgi yönetimi, doğru içgörülerin yakalandığından, güncellendiğinden ve erişilebilir olduğundan emin olur - takımların ihtiyaç duydukları zaman ve yerde tam olarak.

Bilgi yönetimi nedir?

Bilgiyi eyleme dönüştürme
Bilgi yönetimi, kuruluşunuz genelinde bilgi oluşturma, düzenleme, paylaşma ve sürdürme sürecidir. Önemli içgörülerin e-postalarda kaybolmadığından veya insanların aklında takılı kalmadığından ve takımınızın her zaman hızlı ve güvenle hareket etmek için ihtiyaç duyduğu güvenilir bilgilere sahip olduğundan emin olur.

İyi bir şekilde yapıldığında, bilgi yönetimi tekrarlanan soruları azaltır, işe alma süresini kısaltır, bilgi kaybını önler ve takımların hizalanmasını sağlar.

Bir bilgi çalışanı nedir?

Modern işletmelerin güç kaynağı kişiler
Bir bilgi çalışanı, işinin düşünmeye, problem çözmeye ve uzmanlık uygulamaya dayandığı biridir - manuel görevlerden ziyade. Analistler, danışmanlar, mühendisler, pazarlamacılar, müşteri başarı yöneticileri gibi düşünün. Bilgi yöneticisi, herkesin ihtiyaç duyduğu bilgilere erişim sağlamaktan sorumlu bir bilgi çalışanıdır. 

Bu çalışanlar sürekli olarak kararlar alıyor ve sorunları çözüyor. Onlara doğru bilgiye hızlı erişim ve bildiklerini paylaşma yeteneği vermek, bireysel uzmanlığı takım genelinde performansa dönüştüren şeydir.

Bir bilgi grafiği nedir?

Bilginizin farklı noktalarını birleştirme
Bir bilgi grafiği, verilerinizin, belgelerinizin, insanlarınızın ve kavramlarınızın nasıl bağlandığının yapılandırılmış bir haritasıdır. Bir bilgi grafiği, bilgileri hücrelere ayırmak yerine ilgili içeriği bağlayan bir yapıya sahiptir - takımınızın ne bildiğini aramayı, açığa çıkarmayı ve uygulamayı kolaylaştırır.

Daha akıllı arama, daha kişiselleştirilmiş öneriler ve özellikle takımınızın zaten kullandığı araçlarla entegre edildiğinde daha hızlı ve ilgili bilgilere erişimi destekler.

Sonuç

Farklı bilgi türleri, organizasyonunuzun nasıl işlediğini, inovasyon yaptığını ve büyüdüğünü şekillendirir - ancak yalnızca paylaşılır ve kullanılırsa. Bu bilgi türlerinin birlikte nasıl çalıştığını anladığınızda, bilgi boşluklarını önleyebilir, öğrenmeyi hızlandırabilir ve ekibinizi her gün daha akıllı kararlar vermeye yetki verebilirsiniz. Guru'nun size bilgi yönetimini daha etkili bir şekilde nasıl yönetmenize yardımcı olabileceğini mi görmek istersiniz? Şimdi demo'muzu izleyin.

‍

‍

‍